Yazan: Profesyonel Erickson Koçu, Meral Bostancı
Günlerden bir gün kendime ufak bir yatırım yapmak amacıyla bir eğitime katılmaya karar verdim. Geçmiş profesyonel meslek yaşantım sayesinde doğru adresi bulmam hiç de zor olmadı. Ayrıca sanki gizli bir el benim bu eğitime başlamam için tüm koşuları ayarlıyor, bana yardım ediyor gibiydi. Daha sonra öğrendiğim “Değişim Formülü” nü bizzat deneyimledim. İlk adımı atmaya karar verdim ve çok kısa bir süre içerisinde “Koçluğun Sanatı ve Bilimi Sertifika Programı” na başladım.
Her şey bu küçük ilk adımla başladi. Gelişim alanında attığım bu küçük adım sonrasında çok kolay yol alacağımı düşünmüştüm. Ama öyle olmadi. Başlangıçta çok zorlandım. İşte hikayem.
Erickson Koçluk Sertifika Programı’nın bugüne kadar katıldığım eğitimlerden çok farklı olacağıni ilk gün ilk saat fark ettim. Ben sadece eğitime katılmadım. EĞİTİMİ YAŞADIM. Yaşadıklarımdan çok şey öğrendim. Benim için çok güçlü bir öğrenme süreciydi. Aslında “eğitim” sözcüğü bu deneyim için bu nedenle çok hafif kalıyor. Zaten kelimelerin iki boyutlu olması da anlatmayı zorlaştırıyor. Koç konumundaki eğitmenimiz koçluk ustalığı ile eğitimi adeta yaşattı. Eğitime katıldığım andan itiberen unuttum sandığım her şey canlanmaya, kütüphanemden kafama tozlu bir takım dosyalar düşmeye başladı. Her ne ise bunu bu eğitim sağladı. Zira eğitime katılmadan önce kütüphanemin varlığını dahi tamamen unutmuştum. Düşüncelerim özgürleşti. Düşüncelerimin süratine yetişemedim. Yaşam alanlarım ciddi şekilde etkilendi. Bu yolda yalnız yürüdüm. Buna inandım. Çok zorlandığım bir anda ufak bir dokunuşla yoluma devam ettim. Yaşadığım farkındalıklar ve bir taraftan da bunları yazma çabam… Çok fazla ışık yandı. Kayboldum. Tek isteğim bugüne ışınlanmaktı. Yürümeyi ve yürüyerek düşünmeyi seven ama yollar da çok kötü yürünmüyor ki diyen ben kendimi yollara vurdum ve engelliler için döşenen “SARI YOLU” keşfettim. Bu keşif beni rahatlattı. Beni bu yolda kararlılıkla tutan ise Erickson Prensipleri oldu. Sanki yolumu aydınlatan bir yıldızdı ve hep öyle olacak. Kimsenin kimse için çözüm üretemeyeceğini belki biliyordum. Kütüphanemde bu dosya vardı belki de. Belki bu eğitime bu nedenle katıldım. Ama bunun farkındalığını yaşadım. Çok ilginç bir şekilde deneyimledim. ”Her insan gereksinim duyduğu kaynağa sahiptir” prensibinden hareketle yola tutunabildim. Eğitim sırasındaki demoların her birini yürekten yaşadım. Bu uygulamalar sırasında kendi potansiyelimi fark ettim. Yağmurlar yağdı, dolular yağdi, fırtınalar esti, gel- gitler oldu. Sonra yavaş yavaş her şey sanki birer birer yerli yerine oturdu.
Çok ilginç bir anda Denge defterciğinin bir yaprağında yer alan Dr.Zerrin Başer’in ”İnsanları yürümek istedikleri yolda desteklemek, onlara yolu göstermek yerine, üzerinde yürünecek yolu inşa edip, yürüyerek onlara örnek olmaktır. Yolun seçimi, yürüyüş hızı, düşme, kalkma, bekleme tamamen yürüyecek olanın seçimidir“ ifadesi gözüme çarptı. Sanki bu benim için bir sinyaldi. Bu ifadeyi bizzat deneyimledim.
Sayın Başer aslında bize bu program süresince 125 saat koçluk yaptı diye düşünüyorum. Koçluk becerilerine ilişkin örnek/model oldu. Görsel hafızamızda mükemmel bir iz bıraktı.
Ben bu yolculukta uçaklarda anons edildiği gibi oksijen maskesini önce kendime takarak büyük gayretle önce yolu döşemeye çalıştım ve döşediğim yolda gözümde canlandırdığım görüntüye doğru küçük adımlarla ilerledim. Derste aktarılan kırılma noktasını bizzat deneyimledim. Ama pes etmedim, farkındalıklarımı fark ederek küçük adımlar atmaya devam ettim. Her bir ayrıntıyı kaçırmamaya çalışarak derinden yaşadım, deneyimledim. Şimdi ağzımdan çıkacak her bir standart sorunun benim için bir anlamı var. Sorulurken sade, basit tek cümle ile ifade edilen bu temel soruların gerisindeki derinliği keşfetmeye çalıştım. İLK ADIM……KARARLILIKLA SÜRDÜRMEK gibi. Esasen her bir sorunun gerisinde bir ekol ve bu ekolün oluşumunda da yılların deneyimi, yaşanmışlığı var diye düşünüyorum.
Bu yolu yürüdüğüm için çok mutluyum. Benim için bu dört modülü arka arkaya kısa sürede tamamlamış olmak çok değerli. Tamamlama anımı keyifle yaşadım. Kendime “aferin” diyerek iki omzuma dokundum. Küçük ama sihirli bir adımla başlayan zaferimi kutladım.
Programın son bölümünde sunulan Meta Programlar- Davranış Modelleri ile ilk kez karşılaştım. Bana çok farklı bir bakış açısı kazandırdı. Koçluk görüşmelerinde müşteri ile uyumun sağlanması, müşterinin meta programlarının belirlenebilmesi, müşterinin temsil sistemlerinin bilinmesi, soruların bu sistemden edinilen bilgiler doğrultusunda sorulabilmesi önemli bir fark yaratacaktır. Bu yöntemle kendimizde ve koçluk alan kişide yaptığımız tespitler görüşmelerin etkisini artıracaktır. Aslında bu model çevremizdeki tüm etkileşimleri kapsıyor. Zira her an iletişim halindeyiz. Karşımızdakini ve kendimizi bu yöntemle analiz edebilmek, nerede olduğumuzu ve ne tarafa esnemeye ihtiyacımız olduğunu görebilme becerisini geliştirmenin çok önemli olduğunu düşünüyorum.
Sonuç olarak; eğitim tamamlandığında , müşteriye getirdiği her konuda deneyim yaşatmak ve bu doğrultuda bugünden geleceğe bir eylem oluşturmakla başlayan koçluk sürecini baştan sona yürütmek konusunda her tür donanıma sahip olduk.
Koçluk görüşmelerini yürütürken ve bunu da olması gerektiği çerçevede yürütürken tabii ki ayrı bir özen, ayrı bir ritüel alanının olması, müşteriyle uyum sağlamak, uyum altında yer alan her unsura farklı bir özen göstermek işin olmazsa olmazları.
Şimdi yaptığım pratikleri dinlerken daha iyi, daha etkili koçluk yapabilmek adına neyi ya da neleri farklı yapabilirdim sorusunu kendime yöneltip her görüşme için bir de değerlendirme formu düzenleme alışkanlığı ile fayda zincirini harekete geçirmenin yararını deneyimliyorum. Önce NEDEN sorusu hayatımdan, kelime dağarcığımdan tamamen çıkmalı dedim. Ama daha sonra” Neden” sorusu neden sorulduğuna bağlı olarak yerine göre çok önemli de olabilir diyerek bu soruyu farkındalıkla kullanmaya karar verdim. Aslında Koçluk Dilini çok sevdim ve benimsedim. Negatif kelimeleri hiçbir alanda kullanmak istemiyorum. ”Keşke “kelimesi zaten Dr. Milton Erickson Prensipleri’ni yaşamımın odak noktasına koyduğumda yok oldu. ”Her insan o anda var olan en iyi seçimi yapar“ prensibi yol haritamın vazgeçilmezi diyebilirim.
Bu noktadan itibaren amacım öğrendiklerimi en iyi şekilde uygulayabilmek. Ustalaşmak. Bu konuda benim için ”Ustalığın” tanımında yaşamın diğer alanları da var. Hangi şapka, hangi rol olursa olsun ortak paydamda ”Koçluk Konumu” ve onun gereklerini yerine getirebilme gayretim var. Üstlendiğim her role “Koç” konumundan bakabilmek. Koçluk şapkası kafama tam oturmalı. Zaman zaman başka şapkalar takmak durumunda kalsam bile o taktığım şapkanın üstünde daha geniş, daha kapsayıcı bir koçluk şapkası hep olmalı. Bana göre bu yolda geniş anlamda “Ustalığın” tanımı da bu zaten.
Ben koçluk konumunun yetkinliklerini geliştirmeye yönelik açılan kapıdan içeriye adım attım. Her uygulamada, her koçluk görüşmesinde koç olarak ya da müşteri olarak farkındalık yaşıyorum ve artı 1 ile çıkıyorum. Eğitim sırasında uygulamalarda bulduğum pembe gözlük simgesini biraz daha geliştirdim. O gözlüğe geniş açılı bir cam taktım.
Koçluk eğitimine başlamadan önce nerede olduğumu ve şimdi nereye geldiğimi biliyorum. Ölçek kavramının ne denli önemli olduğunun farkındalığını yaşıyorum. Değişimi net görebiliyorum. Değişime zaman zaman direnç gösterdiğimde bu durumdan nasıl çıkacağımın şifresini de öğrendim. Her tür genişleme, geniş açıya geçebilme, bütüne periferik bakış açısıyla bakabilmek…
Şimdi nasıl bir Meral görüyorum? Gözümde ne canlanıyor? Ne hissediyorum? Ne söylüyorum?
Olaylara gözlemci konumundan bakan bir Meral var. Olayları dışardan görme yetkinliğini kullanıyor ve bu yetkinliği 4. Seviyede kullanabilme çabası içerisinde. Koçluk yaşamına vazgeçilmez şekilde girdi artık. Şimdi adım neden geri atılmazı daha iyi anlayabiliyor. Yaşamda şapkalar ortama göre değişebilir. Ancak Koçluk şapkasının kapsayıcı bir özelliği var. Bu şapka onun üstlendiği diğer rollere de “Koç” konumundan bakabilmesini sağlıyor. Koçluk konumunu yaşamının tam kalbine oturtmuş. İç motivasyonunu yükseltmek için öğrendiği egzersizleri kendi kendine koçluk yaparak uyguluyor, ihtiyaç duyduğunda da koçluk alıyor. Ara ara masasının ayakları dengede mi diye kontrol ediyor.
Profesyonel Koçluk şapkası altında “Meral” yine Meral ama farklı bir Meral, kendi tarzını yansıtıyor. Artık mizah yeteneğini kullanabiliyor. Bu konumu özümseme çabasının yaşamının bu evresinde onun için dikkate değer bir amaç olduğunu, tüm bunları başarmanın kendisine, çevresine ve geleceğine sunduğu güzel bir hediye olduğunu düşünüyor. İnsanlara gerçekten dokunabileceğini, artı bir değer, bir fark yaratabileceğini biliyor. Bunun için sadece bir kalem ve bir kağıdın yeterli olabilmesi onu gülümsetiyor, ona mutluluk veriyor. Ulaşmak istediği amaca yönelik kilometrelerce koşması gerekse bile bu amaç için koşabilme gücünü ve kararlılığını kendinde hissediyor. Onu bu yolda kararlılıkla neyin tuttuğunu da biliyor. Yol uzun ama keyifli. Yolu çok net görüyor. Kim olduğunu, kim olmak istediğini ve bunun kendisi için değerini biliyor. Bugünden geleceğe giden bu yolda Koçluğu yaşamaya başladığı ilk günden bu yana (eğitime katıldığı ilk günden itibaren) sahip olduğu değerlerin sanki sihirli bir değnekle dokunmuşçasına harekete geçtiğini, sanki her birinin bir puzzle parçası olduğunu, bu parçaları birleştiren tutkalın ise “SEVGİ” olduğunu söylüyor. Ailesinde hiçbir zaman eksik olmayan, yaşamının her evresinde onu sımsıcacık sarmalayan, doğduğu andan itibaren hep var olan, sahip olduğu bu değerli kaynağın ona güç verdiği, enerji verdiği farkındalığını yaşıyor. Koçluk sayesinde yeniden ulaştığı değerlerin onun bundan sonraki yolculuğunun pusulası olacağını yürekten hissediyor.
Elinde pusulası ”Değerleri görebilen, duyabilen ve iletişimde hissedebilen” bir KOÇ olabilme yolunda adım atmaya devam edecek. Daha öğrenecek çok şeyim var diye düşünüyor.
Her şeyin başlangıcı küçük sihirli bir adım. İLK ADIM.
